Wie zorgeloos high wil worden, moest tot voor kort in Amerika stalen zenuwen hebben, in San Francisco wonen of op vakantie gaan naar Amsterdam. Daar zijn nu twee mogelijkheden bijgekomen: Colorado en Washington hadden in november het gebruik en de verkoop van wiet (onder strikt voorwaarden, dat wel) al bij wet toegestaan, de vrees was dat de federale overheid hier een stokje voor zou steken. Op nationaal niveau is bezit en gebruik van en handel in soft drugs namelijk hartstikke verboden. Toch besluit het Amerikaanse ministerie van Justitie (onder leiding van Eric Holder) niet te vervolgen. Amerika gedoogt sinds gisteren dus officieel. En daarmee ontstaat een grijs gebied tussen statelijke autonomie en federale interventie.
Pot beleid
Is dat slecht? Ligt er aan aan wie u die vraag stelt. Commentatoren zijn er nog niet uit welke kant dit op kan gaan. Liberale critici zijn verheugd dat de federale overheid dit progressieve drugbeleid toelaat. Het zou een opmaat kunnen zijn om ook op federaal niveau (nationaal dus) wiet te legaliseren. Dan Riffle, van de grootste pro-legalisering lobbygroep in het land, de Marijuana Policy Project, is dan ook verheugd over deze historische stap. Het is volgens hem nu aan het Congres om het verbod op cannabisgebruik op te heffen.
De facto vergissing
Chris Christie, would-be presidentskandidaat voor de Republikeinse Partij, denkt dat Holder een ‘vergissing’ begaat. Hij ziet in het uitblijven van federale interventie een ‘de facto’ legalisering van softdrugs. Hij is dan ook niet van plan in zijn staat, New Jersey, het voorbeeld van Washington en Colorado te volgen. Sterker: een wet om medische wiet toe te staan – nu al toegestaan in 19 staten – behoeft alleen nog Christies handtekening. Maar de gouverneur twijfelt.
Twee grote proeftuinen
Die twijfel over toestaan van softdrugs – medisch of recreationeel – is door Holders non-interventiebeginsel niet definitief weggenomen. Door het Amerikaanse spoil system blijft ruimte voor zowel verdere legalisering als een repressieve aanpak. Liberalen zullen met Colorado en Washington kunnen wijzen op een ‘de facto’ situatie waaraan ze sterke praktische argumenten kunnen ontlenen. Washington en Colorado zijn de komende drie jaar proeftuin – niet alleen voor zelf-gekweekte wiet, ook voor de onderbouwing van nationale legalisatie.
Conservatief activisme
Tegenstanders zullen zo snel mogelijk de onduidelijkheden die dit gedoogbeleid in het leven roepen – bij wet verboden, maar toch toegestaan – willen opheffen. En dat kan als er andere mensen op het ministerie van Justitie komen. Zij, vrezen liberale critici, kunnen een veel actievere houding aannemen dan Holder nu en beide staten als nog voor het federale hof dagen om ze te dwingen de liberale drugwetgeving terug te draaien.
Kopieerdrift
Grijpt de federale overheid dan helemaal niet in? Jawel. Holder heeft een aantal strikte voorwaarden genoemd waaraan de staten die besluiten te gedogen, moeten voldoen. Zo mag er niet aan minderjarigen worden verkocht; de opbrengst mag niet toekomen aan een criminele organisatie; handel in wiet mag geen dekmantel zijn voor handel in harddrugs; uiteraard zijn wapens uit den boze, net als handelingen die de volksgezondheid aantasten en, niet onbelangrijk, gebruik en handel op federaal grondgebied blijft verboden. Al met al een redelijke kopie van het Nederlandse gedoogbeleid dus. Dus: let’s go get stoned!
