“Niemand heeft schone handen als het om dit onderwerp gaat”, geeft ook president Obama toe. “Iedereen zou eerlijk moeten toegeven dat iemand die voor ons stemt meer waard is dan iemand die geld geeft.” Hij reageerde met deze uitspraak op een zaak die wacht op een oordeel van het Amerikaanse Hooggerechtshof – McCutcheon v. Federal Election Commission.
Wat is het geval? Zakenman Shaun McCutcheon uit Alabame wil kandidaten financieren. Met meer dan de toegestane 48.000 dollar voor meer dan 16 kandidaten. En dat mag niet, volgens de Amerikaanse wet. Dat schoot McCutcheon goed in het verkeerde keelgat en spande direct een rechtszaak aan tegen de Federal Election Commision – het Amerikaanse equivalent van de Nederlandse Kiesraad. Gesteund door de Nationale Republikeinse Conventie heeft hij de zaak nu voorgedragen aan het Hooggerechtshof. Hij wil weten of het beperken van zijn financiële steun ook een beperking is van zijn vrijheid van meningsuiting.
Dat laatste is nog niet eens zo’n vreemde redenering. Drie jaar geleden stonden Amerika’s hoogste rechters (in de kleinst denkbare meerderheid van 5-4) toe dat organisaties ongelimiteerd geld mogen schenken aan kandidaten, mits tussen de kandidaat en het geld een firewall staat. Het gedoneerde geld mag wel aan stickers, advertenties, de bus of vliegtuigtickets worden besteed, maar niet direct in de portemonnee van de kandidaat vloeien. Gevolg: de onstuitbare opkomst van de Super PACs; organisaties die enorme sommen geld ophalen en uitgeven om ‘hun’ kandidaat te steunen.
En nu worden de rechters dus opnieuw gevraagd de grenzen van het geld in de politiek op te rekken. Mocht McCutcheon de zaak winnen, dan stroom het geld direct van individu naar individu. De vrees van tegenstanders is dat politiek een strijd wordt tussen de zeer rijken die in staat zijn hun kandidaat-van-voorkeur te steunen met enorme sommen. De politiek wordt niet alleen gevoeliger voor corruptie, ze verliest ook aan legitimiteit. Alleen degene met voldoende geld zien hun belangen vertegenwoordigd.
Deze week pleitte ook Bobby Burchfield, vertegenwoordiger van fractieleider van de Republikeinen Mitch McConnell in het Huis van Afgevaardigden voor het opschorten van alle financieringsbeperkingen voor campagnes. Dat stuitte op een bezwaar van rechter Elena Kagan. Wat als iemand 3,5 miljoen dollar schenkt aan de Republikeinse of Democratische partij, “Are you suggesting that party leaders are not going to owe me anything?”
Nee, zeggen tegenstanders. Dat veronderstelt een corrumperende werking van geld op politiek en dat moet eerst maar eens worden aangetoond. Het verband tussen en individuele donatie aan een individuele kandidaat zegt nog niets over diens corruptie-gevoeligheid. En: waarom mogen rijke Amerikanen niet meer doneren? Dat druist in tegen de vrijheid van mijnsluitingen die voor iedereen geldt. Rechter John Roberts, analysten vermoeden dat hij de swing vote is, stelde de scherpste vraag – aan beide advocaten: Hoe kan het dat we met de huidige wetgeving 5.200 dollar mogen schenken aan negen kandidaten, maar dat hetzelfde bedrag aan de tiende kandidaat verboden is omdat het mogelijk corruptie in de hand werkt?
Uitspraak: waarschijnlijk zomer 2014. Midden in de midterms dus. Wordt vervolgd.
