Niet gelijk in de lach schieten. Maar het zou best kunnen dat Lutz Jacobi, Nebahat Albayrak, Ronald Plasterk, Diederik Samsom of Martijn van Dam de volgende premier van Nederland wordt. Er is geen één enkele peiling die deze gedachte ondersteund. Maar de kiezer is tegenwoordig zeer beweeglijk. Alles is mogelijk ook het onmogelijke.
In dat geval hebben we in Nederland dus te maken met ‘echte’ primaries. De PvdA-leden kiezen hun leider en daarmee hun kandidaat premier. Net de Republikeinen. Goed, een tikje anders. Want te zijner tijd volgt er nog een heuse lijsttrekkerverkiezing bij de PvdA. Maar zolang de uitverkorene, de Verlosser en wonderkind Lodewijk Asscher zich niet vanuit Amsterdam meldt, is de winnaar van deze ronde ook de volgende lijsttrekker.
Er is nog een verschil tussen de Republikeinse en de PvdA primaries. Geld. En hoe! Mijn hemel. Een PvdA-kandidaat krijgt 1000 euro van het partijbureau mee en mag zelf 500 euro in zijn of haar campagne pompen. Dat geeft Romney waarschijnlijk per uur uit. Obama spendeerde alleen al tijdens de democratische primaries (2007/2008) 414 miljoen dollar. Free Publicity, inzet van vrijwilligers en creativiteit daar moeten de PvdA’ers het van hebben.
Dat leidt tot aandoenlijke en pijnlijke taferelen. Zo voerde Diederik Samsom vorige week campagne in zijn thuisstad Leiden. Zelf een kroeg afhuren, is al veel te duur. Er restte niets anders dan aanschuiven bij een al geplande partijactiviteit. En zo geschiedde. Samsom hield een praatje, dronk een door lokale afdeling betaald glas prik en ging naar huis. Zijn uit vrijwilligers bestaande campagneteam voerde nog even een korte discussie. Waarover? Nou, over hoeveel flyers achter te laten in het Leidse café. “Dat zijn er te veel”, zei de één met zijn blik op een stapel van pakweg 50 flyers. “We hebben er maar 3000”, voegde de ander er aan toe. De stapel werd meer dan gehalveerd. De rest bleef achter op een tafel. Ik telde er 18. Het campagneteam verdween in de nacht met de zelfgemaakte borden onder arm. ‘Nieuwe Energie’ Diederik Samsom, staat erop.
Concurrent Martijn van Dam gokte een week eerder op wat gezellige free publicity bij de doorgaans gemoedelijke Matthijs van Nieuwkerk. Dat pakte anders uit. Van Nieuwkerk, de laatste tijd net iets te vaak weggezet als roomboterbabbelaar, zette daarop de kettingzaag aan en ging er vol in. En daar had ‘premierkandidaat’ Van Dam niet op gerekend. Oef! Mis je toch die talloze duurbetaalde adviseurs die Romney wel heeft om hem bij te staan.
Wat is nu beter? Rijkdom of armoede in campagneland? Ik weet het niet. Het flauwe antwoord is waarschijnlijk: ‘ergens er tussenin’. Maar met het mes op de keel kies ik toch voor de armoede. Het heeft wel iets: een man of een vrouw, een boodschap, een enkele vrijwilliger en gaan. Je krijgt eerder de pure kandidaat te zien, niet één of ander gecreëerde persoonlijkheid. Want als de Lutz in Mitt de vrijheid zou krijgen, was hij allang de nominee. Eigenlijk een gouden tip voor iedere politicus: laat de Lutz in jezelf meer zien. <<
